Niedawno pisaliśmy o tym, że utrata dokumentów może słono kosztować. Dziś nieco szerzej o samym zastrzeganiu dokumentów tożsamości.
Utrata dokumentu tożsamości
Podstawowymi dokumentami potwierdzającymi tożsamość są dowód osobisty, paszport, dokument pobytu dla cudzoziemców a także inne dokumenty, na podstawie których można zidentyfikować daną osobę. Posługując się cudzym dokumentem tożsamości przestępca może wyłudzić nie tylko kredyt lub pożyczkę w banku czy firmie pożyczkowej, ale także udzielić poręczenia, zawrzeć umowę z operatorem telekomunikacyjnym, kupić sprzęt na raty, korzystać z usługi hotelowej, założyć firmę, skraść wypożyczony samochód, czy dokonać innego przestępstwa. Przestępcy mogą też wykorzystywać dane osobowe z kserokopii czy skanu dokumentu tożsamości lub zdobyte w inny nielegalny sposób. Banki starają się ten proceder wyeliminować czego przykładem jest system „Dokumenty Zastrzeżone”. Jednak pełne wykluczenie przestępstw o takim charakterze jest niezwykle trudne.
Jak można więc zmniejszyć ryzyko kradzieży tożsamości? Przede wszystkim potrzebna jest ostrożność i rozwaga. Oto kilka przykładów, jak chronić swoje dane osobowe:
- odpowiednio zabezpieczyć i na bieżąco sprawdzać, czy nie utraciliśmy któregoś z dokumentów;
- nie pozostawiać dokumentu tożsamości jako zastawu – np. w wypożyczalni sprzętu sportowego;
- nie przekazywać skanu lub kserokopii dokumentu tożsamości firmom lub ludziom, których nie znamy;
- nie wykonywać przelewów weryfikacyjnych do przyszłego pracodawcy, pośrednika zatrudnienia lub do innego nieznanego adresata.
Przykłady można mnożyć jednak nie unikniemy ryzyka, bowiem inwencja świata przestępczego jest nieograniczona. Najlepiej więc zapobiegać i zabezpieczyć się na wypadek nieoczekiwanej utraty dokumentów lub uzyskania dostępu do naszych danych osobowych przez osoby nieupoważnione.
Przede wszystkim profilaktyka
Na wypadek ewentualnej utraty dokumentu tożsamości można uruchomić płatną usługę Alert Strażnik Kredytu. W tym celu należy zarejestrować się na stronie Biura Informacji Kredytowej https://konto.bik.pl/rejestracja. Są tam do wyboru dwie wersje usługi: pojedyncza (19 zł za rok) lub w pakiecie z raportami BIK (79 zł za rok). W ramach poszerzonej usługi abonent systemu otrzymuje dodatkowo co miesiąc informację o swej sytuacji kredytowej związanej ze spłacanym kredytem.
Alerty działają 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu. Zastrzegającemu nie zagraża, że przestępca zaciąganie kredyt w jego imieniu. System wyśle powiadomienie SMS i/lub e-mail w momencie, gdy do BIK wpłynie zapytanie o dane z banku, w którym został złożony wniosek kredytowy.
Warto więc skorzystać z możliwości zastrzeżenia dokumentów tożsamości, gdyż metody stosowane przez przestępców są coraz bardziej wyrafinowane a w dobie powszechnej informatyzacji i rozwoju mediów społecznościowych zawarte w nich dane osobowe mogą z łatwością znaleźć się w niepowołanych rękach. Udowodnienie niewinności bywa w takich sytuacjach niejednokrotnie trudne, czasochłonne a także wiąże się z kosztami oraz problemami osobistymi. Nawet wygranie sprawy nie będzie stanowić pełnej rekompensaty dla osoby, której skradziono tożsamość.
Nie tylko w bankach, ale także w prywatnych firmach pożyczkowych dochodzi do prób wyłudzeń na podstawie cudzych dokumentów tożsamości. Aby zapobiec temu procederowi został firma CRIF Services we współpracy z Polskim Związkiem Instytucji Pożyczkowych stworzyła system „Bezpieczny PESEL”. CRIF jest to wiodący dostawca informacji kredytowej w Europie kontynentalnej oraz jeden z kluczowych podmiotów w skali światowej, dostarczających zintegrowane usługi i rozwiązania z zakresu informacji biznesowej oraz handlowej, zarządzania kredytami i marketingiem.
Każdy konsument może bezpłatnie zastrzec swoje dane osobowe w Systemie „Bezpieczny PESEL”, który stawia do dyspozycji dwie usługi:
- Usługa zgłoszenia utraty – polegająca na umożliwieniu zastrzeżenia numeru PESEL w przypadku utraty dokumentu tożsamości. Dzięki temu firma pożyczkowa otrzymuje informację, że zastrzegający utracił dokument tożsamości i istnieje ryzyko wykorzystania jego danych w celu złożenia wniosku o udzielenie kredytu.
- Usługa zastrzeżenia – polegająca na umożliwieniu zastrzeżenia numeru PESEL aby zapobiec ewentualnemu wyłudzeniu kredytu w naszym imieniu.
W każdym przypadku wpisanie przez konsumenta swojego numeru PESEL na portalu bezpiecznypesel.pl skutkuje tym, że użytkownicy systemu CreditCheck są poinformowani, iż nie planuje on zaciągania kredytu. Dzięki temu można uniemożliwić zaciągnięcie zobowiązania osobie, która jest lub może w przyszłości znaleźć się w posiadaniu naszych danych osobowych. Weryfikację numerów PESEL w bazie przeprowadza już około 20 firm pożyczkowych w Polsce, w tym Provident.
Przesyłane za pośrednictwem strony BezpiecznyPesel.pl dane są szyfrowane. Firma pożyczkowa weryfikując wniosek kredytowy sprawdza w Systemie CreditCheck, czy podany numer PESEL nie należy do osoby, która go zastrzegła. System odpowiada: „tak” lub „nie” i jest to jedyna informacja, którą otrzymuje pożyczkodawca ale to wystarczy do odrzucenia wniosku kredytowego i podjęcie odpowiednich czynności prawnych.