Wiele zjawisk na świecie ma charakter cykliczny. Cykle mają różną długość. W zależności od charakteru zjawiska trwają lata, miesiące lub minuty.
Magia liczb
Teoria fal, której autorem jest Ralph Nelson Elliott, została stworzona w latach trzydziestych XX wieku. Wykorzystywana jest do analizy i prognozy trendów na rynkach finansowych i towarowych. Przyjmuje się, że aspekty psychologiczne mają istotny wpływ na rynki.
W analizie opartej na teorii Elliotta uwzględnia się kształt fali, proporcje i czas. Twórca teorii założył, że rynek podlega cyklicznemu rytmowi pięciofalowego ruchu w górę, po którym ma miejsce trójfazowy spadek a każdej akcji odpowiada reakcja.
Teoria fal Elliotta mówi, że do wyznaczania zasięgu fal stosuje się zależności między wyrazami ciągu Fibonacciego. Jest to ciąg liczb naturalnych określony rekurencyjnie w ten sposób, że pierwszy wyraz jest równy 1 i drugi równa się 1, a każdy następny stanowi sumę dwóch poprzednich. Przykładem ciągu Fibonacciego jest sekwencja liczb: 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144 …
Ciąg Fibonacciego charakteryzuje się wieloma interesującymi własnościami matematycznymi. Wykorzystywano je m.in. w architekturze i sztuce, co zapewniało nadzwyczajną harmonię kształtów. Ponadto budowa wielu struktur w żywej naturze podlega własnościom tego ciągu.
Poniżej wybrane własności matematyczne ciągu Fibonacciego:
- stosunek danego wyrazu ciągu do poprzedzającego go wyrazu jest liczbą niewymierną i zmierza do (1+√5)/2, czyli około 1,618. Liczba ta jest nazywana „złotym podziałem”. Określana także jako „boska proporcja”, jest stałą matematyczną, oznaczoną symbolem „Փ”;
- stosunek danego wyrazu ciągu do drugiego następującego po nim wyrazu wynosi około 0,382 (np. 55/144);
- stosunek wyrazu ciągu do trzeciego następującego po nim wyrazu wynosi około 0,236 (np. 34/144);
- odwrotnością liczby Փ jest liczba Փ – 1.
Ciąg Fibonacciego ma również zastosowanie w teorii spiral Carolana, która służy do wyznaczania punktów zwrotnych na giełdach.
Cykle i ich składowe
Elliott wyróżnia dziewięć stopni trendu o różnych długościach cyklu:
- wielki supercykl – stulecia,
- supercykl – dekady,
- cykl – kilka do kilkadzięciu lat,
- główny – rok do kilku lat,
- wtórny – miesiące,
- mniejszy – tygodnie,
- godzinowy,
- minutowy,
- sekundowy.
Na pełny cykl składa się osiem fal, w tym:
- pięć fal wzrostowych (akcja), oznaczone cyframi od 1 do 5 oraz
- trzy fale spadkowe (reakcja), oznaczone literami A, B, C.
W głównym trendzie wzrostowym wyróżnia się fale impulsu oznaczone liczbami 1, 3, 5 oraz fale korygujące 2 i 4 (Wykres 1).
Każda fala dzieli się na fale niższego stopnia (fale podrzędne). Te składają się z fal jeszcze niższego stopnia itd. Wykres 2 przedstawia pełny cykl, składający się z fali wzrostowej i korekcyjnej, które dzielą się na mniejsze fale (5+3). Na te fale nakłada się 34 fal niższego stopnia. W wyniku dalszego podziału powstaje 144 fal krótszych.
W cyklu hossy na różnych poziomach wyróżniamy 1, 5, 21, 89 fal a w cyklu bessy 1, 3, 13, 55 fal. Liczby te należą do ciągu Fibonacciego.
W impulsie spadkowym, fale A i C dzielą się na pięć fal niższego stopnia a fala B składa się z 3 fal podrzędnych.
Fale wzrostowe:
Fala 1 – Stanowi początek nowego trendu pojawiającego się zazwyczaj po długotrwałej bessie. Rynek wykazuje się niewielką dynamiką ale sytuacja nie jest jeszcze jasna. Akcje kupują głównie doświadczeni inwestorzy, którzy zidentyfikowali początek trendu wzrostowego. Fala ta jest zazwyczaj najkrótsza ze wszystkich pięciu fal.
Fala 2 – Koryguje często większość wzrostu z fali 1 lecz nie schodzi poniżej poziomu jej początku. Może się uformować podwójne dno albo odwrócona formacja głowy i ramion, które oznaczają zapowiedź zmiany trendu na wzrostowy.
Fala 3 – Jest kontynuacją wzrostu i kolejnym etapem budowy fali głównej. Zazwyczaj jest ona najdłuższa spośród fal i charakteryzuje się najszybszym wzrostem cen i najwyższym wolumenem obrotów.
Fala 4 – Koryguje częściowo wzrost z fali 3. Nie może jednak zachodzić na falę 1. Wygląda inaczej niż fala 2, przybierając formę i kształt oznaczający konsolidację. Podczas tej fali jedni inwestorzy realizują zyski, a drudzy uzupełniają portfel.
Fala 5 – Kończy etap hossy. Charakteryzuje się mniejszą dynamiką niż fala 3. Spadają obroty, co świadczy o mniejszej sile rynku i stanowi prognostyk zmiany trendu.
Fale spadkowe:
Fala A – Oznacza początek trendu spadkowego. Ze spadkiem cen często wzrasta wolumen obrotów, co jest potwierdzeniem korekty.
Fala B – Następuje odbicie do góry przy niskim wolumenie obrotów. W trakcie wzrostu ceny mogą dosięgnąć szczytu fali 5. Oznacza to uformowanie formacji podwójnego szczytu, który jest sygnałem zmiany trendu.
Fala C – Kolejny raz spadają ceny, których poziom może zejść nawet poniżej dołka fali A. Często pojawia się wtedy sygnał sprzedaży.
Teoria fal Elliotta cieszy się dużym zainteresowaniem śród analityków i inwestorów. Aby jednak odnosić z niej korzyści potrzebna jest właściwa interpretacja fal z wykorzystaniem własności ciągu Fibonacciego. Stosowanie analizy rynku z wykorzystaniem tego narzędzia wymaga więc dużej wiedzy i doświadczenia.