Zasada parytetu złota została wprowadzona w XIX wieku. Polegała ona na tym, że standardowej jednostce pieniądza przyporządkowano określoną ilość złota.
Mysaver poleca:
- Czy Chiny planują wprowadzić standard złota?
- Czy dedolaryzacja w najbliższych latach jest możliwa?
- Zdaniem Marka Mobiusa tylko złoto może przetrwać wojnę walutową
Początki systemu
Jest wielu zwolenników systemu walutowego opartego na złocie. Za czołowych przedstawicielami tej myśli uznawani są: Carl Menger, Ludwig von Mises, Friedrich von Hayek i Murray Rothbard – ekonomiści reprezentujący tzw. Szkołę Austriacką.
System waluty złotej funkcjonował w latach 1870-1914. Polegał on na tym, że bank centralny utrzymywał rezerwy złota i walut wymienialnych na złoto w określonej, stałej proporcji do ilości wyemitowanego pieniądza. Jednocześnie gwarantował wykupienie złota, zgodnie z ustalonym parytetem. Istniała przy tym swoboda transferu złota pomiędzy krajami.
Przewaga parytetu złota nad innymi systemami pieniężnymi objawiała się w dużej stabilności na rynku wewnętrznym i międzynarodowym. Wahania ceny złota były niewielkie i najczęściej wynikały z odpływu znacznych ilości tego kruszcu lub odkrycia jego nowych złóż. Miało to pozytywne znaczenie dla funkcjonowania gospodarki oraz wymiany międzynarodowej. W konsekwencji parytet złota zapewniał równowagę płatniczą państw.
Podczas I Wojny Światowej państwa europejskie przestawiły swoje gospodarki na cele militarne, co spowodowało ograniczeniem wolnego rynku. Przestały funkcjonować mechanizmy polityki pieniężnej i uruchomiono interwencjonizm państwowy. Chociaż system złotego pieniądza upadł już w 1914 roku, to cena złota pozostawała na niezmienionym poziomie 20,67 dolarów za uncję do 1933 roku. Wtedy prezydent, targanych wielkim kryzysem Stanów Zjednoczonych – Franklin Roosevelt ustalił cenę złota na poziomie 35 dolarów. Amerykanie musieli pozbyć się posiadanego złota na rzecz państwa.
Porozumienie z Bretton Woods
W 1944 roku w Bretton Woods 44 państw alianckich powołało w drodze umowy nowy system monetarny. Ustalono stały parytet wymiany złota – 35 dolarów amerykańskich za uncję oraz stałe kursy wymiany między poszczególnymi walutami. Wtedy też utworzono Międzynarodowy Fundusz Walutowy, którego podstawowym zadaniem było pełnienie funkcji regulacyjnej na międzynarodowym rynku finansowym.
Polityka gospodarcza państw uczestniczących w systemie z Bretton Woods miała służyć zapewnieniu równowagi wewnętrznej, głównie przez odpowiednią politykę fiskalną.
Ze względów politycznych unikano później zmian kursów walutowych, co negatywnie odbijało się na bilansach płatniczych sygnatariuszy umowy. Stałe kursy walutowe wywołały nierównowagi wewnętrzne i zewnętrzne w wielu krajach. W Stanach Zjednoczonych, Francji, Wielkiej Brytanii narastał deficyt na rachunkach bieżących, natomiast duże nadwyżki handlowe wystąpiły w RFN i Japonii. Państwa nie miały swobody prowadzenia w pełni suwerennej polityki pieniężnej oraz gospodarczej. Stany Zjednoczone ponosiły ekonomiczne skutki wojny w Wietnamie. Coraz trudniej było utrzymać ustanowione kursy walutowe, bowiem wzmagały się ataki spekulacyjne. W reakcji na te problemy w USA a także w Europie następowała zmiana w podejściu do systemu z Bretton Woods. To był początek jego końca.
W 1968 roku istniały już dwie ceny złota, co w efekcie spowodowało perturbacje w wymienialności dolara amerykańskiego. W 1971 miał miejsce masowy napływ dolarów do RFN a cena złota wzrosła z 35 USD do 38 USD za uncję. Prezydent Stanów Zjednoczonych Richard Nixon postanowił więc o odejściu od wymienialności dolara na złoto. Dwa lata później roku wprowadzono płynne kursy walutowe w Japonii oraz EWG. Dopełnieniem problemów był kryzys naftowy w 1974 roku oraz globalna inflacja. Amerykanie po czterech dekadach zakazu mogli już kupować i sprzedawać złoto. Los systemu z Bretton Woods był przesądzony a w 1977 roku przestał on funkcjonować, co pozwoliło na rozwój wolnego rynku walutowego i złota. Obecnie złoto jest traktowane, jako jedna z głównych walut światowych.