Marzą o tym inwestorzy, ale pomysłowi przyklasnęliby z pewnością także wszyscy oszczędzający, którzy trzymają środki choćby na słabo oprocentowanych lokatach bankowych. Podatek Belki to 3-4 miliardy złotych – czy ta kwota jest budżetowi Państwa aż tak niezbędna, żeby Ministerstwo Finansów nie mogło pozwolić sobie na likwidację tej daniny?
Przeczytaj także: W obronie podatku Belki (polemika)
Pierwsza nasuwająca się odpowiedź wydaje się prosta – oczywiście, że nie. W czasach, gdy budżet Państwa obarczony jest gigantycznymi wydatkami (np. 500+ to 27 miliardów rocznie), każdy miliard złotych ma znaczenie. Sprawa ma jednak drugie dno i wobec beznadziejnie niskich stóp procentowych, zaczyna przybierać społeczny charakter. Chcą zachęcać ludzi do oszczędzania, powinniśmy stworzyć im lepsze do tego warunki.
Czytaj także: Zysk bez opodatkowania, czyli o wyjątkowej pozycji złota na rynku
Podatek Belki – rezygnacja byłaby krokiem w dobrą stronę
W sierpniu 2017 roku posłowie Tomasz Rzymkowski i Bartosz Józwiak (Kukiz 15) wystosowali do Ministra Finansów prośbę (w formie interpelacji) likwidacji podatku od zysków kapitałowych:
Niskie oprocentowanie lokat bankowych skutkuje coraz mniejszymi wpływami do budżetu państwa z tytułu podatku od dochodów kapitałowych. Przeszło piętnastoletnia historia tej daniny to lista obietnic jej zniesienia przez kolejne rządy. Strategia Odpowiedzialnego Rozwoju zapowiadała redukcję jego stawki w celu zachęty Polaków do stosowania depozytów długoterminowych, ale brak jest sygnałów o terminie wcielenia tych zapowiedzi w czyn.
Na odpowiedź ministerstwa panowie nie musieli zbyt długo czekać. Ta nadeszła 18 września:
Wprowadzenie zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodów (dochodów) z kapitałów pieniężnych byłoby możliwe tylko wówczas, gdy skutki tej preferencji podatkowej, w postaci zmniejszenia wpływów do budżetu państwa pozwoliłyby na realizację celów, które w konsekwencji stworzyłyby długotrwałe mechanizmy do dalszego rozwoju gospodarki państwa i poprawy życia polskich obywateli.
To jedynie fragment odpowiedzi, niezwykle jednak istotny. Bo przecież czy zwiększanie poziomu oszczędności społeczeństwa (na co niewątpliwie miałaby wpływ likwidacja podatku od zysków kapitałowych), nie byłoby właśnie działaniem w kierunku „poprawy życia polskich obywateli?”. Szczególnie, jeśli pod uwagę weźmiemy wątpliwą przyszłość państwowego systemu emerytalnego, który z każdym kolejnym rokiem wystawiany będzie na coraz cięższe próby? Obniżenie wieku emerytalnego oraz kryzys demograficzny będą dokonywały powolnej jego zagłady, tymczasem wciąż z oszczędzaniem jako społeczeństwo mamy poważny problem.
Czytaj także: 5 sposobów, jak uniknąć podatku Belki
Kto odprowadza podatek Belki?
Ważną w kontekście budżetowych wpływów informacją jest to, kto tak naprawdę odprowadza podatek Belki. Prawie 40 procent pochodzi ze sprzedaży papierów wartościowych lub instrumentów pochodnych, reszta to przede wszystkim podatek od lokat bankowych i od zbycia jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych. Czy skoro ponad 1/3 wpływów pochodzi z rynku kapitałowego, to może należałoby zastanowić się nad zwolnieniem osób lokujących środki właśnie w lokaty i depozyty, szczególnie w erze niskich stóp procentowych?
Byłby to jednak cios dla rynku kapitałowego, resortu finansów i samego ministra, który od jakiegoś czasu zdecydowanie zachęca do aktywnego działania przede wszystkim indywidualnych inwestorów na giełdzie. Perspektywa długoterminowego inwestowania w spółki dywidendowe jest jednym z lepszych pomysłów na budowanie efektywnego i zdywersyfikowanego portfela również z myślą o emerytalnej przyszłości.
No dobrze, ale czy rzeczywiście istnieją jakiekolwiek realne podstawy do tego, aby liczyć na zmiany w zakresie opodatkowania zysków z inwestycji? Na horyzoncie tli się nadzieja. Niewielka, ale zawsze.
Strategia rozwoju rynku kapitałowego
W październiku 2017 roku Ministerstwo Finansów przystąpiło, we współpracy z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju do opracowania kompleksowej strategii rozwoju rynku kapitałowego. Jednym z jej elementów ma być przygotowanie analizy „wpływu obowiązujących zasad opodatkowania dochodów z inwestycji na rozwój krajowego rynku kapitałowego”. Takie stwierdzenie jest pojęciem bardzo szerokim, które w żadnym stopniu niczego nie gwarantuje. Jednak sam fakt, że resort zamierza się nad problemem pochylić, jest krokiem w dobrą stronę.
Podatek od zysków kapitałowych w innych krajach
Pamiętajmy, że podatek od zysków kapitałowych funkcjonuje w wielu krajach. Płacić go muszą Włosi, Francuzi czy Niemcy, którzy podzielić się muszą z fiskusem 1/4 wypracowanych zysków – podatek ten u naszych zachodnich sąsiadów wynosi dokładnie 25 procent. Szwedzi oddają z kolei tamtejszemu urzędowi skarbowemu 30 procent.
Z drugiej strony jeśli resort finansów na poważnie traktuje koncepcję strategii oraz kwestie podnoszenia społecznej odpowiedzialności i świadomości w odniesieniu do istoty i efektywności samego oszczędzania, jakieś kroki powinien w tej sprawie podjąć. Przypomnijmy, że zwolnione z podatku Belki są IKE i IKZE. Jednak są to narzędzia w swojej konstrukcji dalece niewystarczające, aby zagwarantować przyszłym emerytom stabilne źródło utrzymania.
Opodatkowanie inwestycji długoterminowych
Często pojawiającym się pomysłem jest opracowanie preferencyjnych warunków opodatkowania inwestycji długoterminowych lub nawet całkowite zwolnienie ich z podatku. Problem jest złożony, bo automatycznie nasuwa się cała masa pytań – czy zwolnienie miałoby dotyczyć tylko funduszy? A może tylko depozytów? Co z inwestorami, którzy w długim terminie inwestują w akcje spółek dywidendowych?
Nie oznaczy to jednak, że gra nie jest warta świeczki. Wręcz przeciwnie. Wobec niestabilności państwowego systemu emerytalnego, niskich stóp, ale też rosnących płac, każde działanie resortu finansów na rzecz zachęcenia społeczeństwa do oszczędzania, będzie odebrane jako sygnał dalece pozytywny. Zarówno ze społecznego, finansowego, jak i oczywiście politycznego punktu widzenia.
Przeczytaj także: W obronie podatku Belki (polemika)