Choć w dzisiejszych czasach pióra wieczne uważane są za relikt przeszłości, wielu ludzi w dalszym ciągu korzysta z tych instrumentów. Ich używanie mniej męczy rękę, dlatego używają go dzieci w czasie nauki pisania. Pisanie piórem owocuje także znacznie bardziej elegancką kaligrafią, a fakt posiadania dobrego, markowego pióra jest oznaką prestiżu.
Mysaver poleca:
W przeszłości podstawowym instrumentem piśmienniczym było pióro – najczęściej gęsie – które po odpowiednim przycięciu i namoczeniu w tuszu, doskonale nadawało się do pisania. Jednak takie rozwiązanie miało kilka poważnych wad, wśród których najistotniejszymi były te, że pióra bardzo szybko się zużywały (trzeba było je przycinać), a ograniczona ilość tuszu powodowała, że w trakcie pisania tekst stawał się coraz bledszy.
Najstarsze pióra wieczne
Ludzie od dawna głowili się zatem, jak rozwiązać te palące problemy. Przez wieki powstały dziesiątki koncepcji, często bardzo zaskakujących.
W 1922 roku archeolog Howard Carter odnalazł w grobowcu Tutenchamona narzędzie pisarskie, które odpowiada definicji pióra wiecznego. Była to zaostrzona trzcinowa rurka, osadzona w miedzianej oprawce, wewnątrz której znajdował się atrament.
Najwyraźniej jednak rozwiązanie to nie było zbyt powszechne, a już na pewno nie dotarło do Europy, ponieważ pierwsze ślady piór wiecznych na tych terenach, sięgają XVII wieku, kiedy to niemiecki wynalazca Daniel Schwenter opisał w piśmie naukowym swój pomysł, według którego w jednym piórze należało umieścić drugie pióro – zbiornik na tusz. To drugie pióro miało być czymś w rodzaju dzisiejszego naboju.
Kilka lat później, w 1663 niejaki Samuel Papys stworzył ideę pióra metalowego, które wewnątrz zawierałoby pojemnik na atrament – a zatem pomysł łudząco podobny do tego, jaki przyświecał starożytnym Egipcjanom.
Pióro Leonardo
Mistrz renesansu Leonardo da Vinci również najprawdopodobniej skonstruował sobie pióro wieczne. O dziwo, uznał, że wynalazek nie był istotny, gdyż najwyraźniej nie chwalił się nim szczególnie. Potraktował to jako narzędzie ułatwiające mu pracę.
Choć do dziś nie przetrwał żaden egzemplarz pióra Leonardo, ani nawet jego elementy, szkice i przekroje można odnaleźć w jego notatkach. A kluczowym dowodem na to, że Leonardo zbudował pióro wieczne jest to, że jego notatki spisane są pismem o stałym kontraście. Oznacza to, że Leonardo nie pisał piórem gęsim, które pozostawia charakterystyczny wzór blaknięcia. Musiał używać pióra ze zbiorniczkiem
W 2011 roku artysta Amerigo Bombara, skonstruował kilka egzemplarzy działającego pióra wiecznego opierając się na szkicach Leonardo. Przyrządy te znajdują się dziś w różnych muzeach Leonardo na całym świecie, będąc jeszcze jednym, namacalnym dowodem geniuszu mistrza.
Pióra współcześnie
Masowa produkcja piór wiecznych rozpoczęła się w 1822 roku, za sprawą Samuela Harrisona, który ok. 1780 roku skonstruował prototyp. Przez kolejne dziesięciolecia idea pióra była udoskonalana przez dodanie kolejnych rozwiązań, jak np. system zasilania kanalikowego, zapobiegającego robieniu kleksów, opracowany w 1884 roku przez Lewisa Watermana (założyciela firmy Waterman).
Przełomowe dla dziejów pióra wiecznego były także nowe materiały do wytwarzania osad, które w międzyczasie opracowano. Mowa tu na przykład o ebonicie, który opatentowany został w 1851 roku, czy o celuloidzie (1870 r.). Oba te materiały w dalszym ciągu stosowane są do produkcji piór.
Jednak w tych najbardziej prestiżowych egzemplarzach niejednokrotnie posunięto się dużo dalej: kość słoniowa, róg zwierzęcy, złoto czy nawet… marmur.
Równie bogata jest historia materiałów, jakich używano do budowy stalówek. Zgodnie z nazwą, najpopularniejszym metalem jest stalowa blaszka. Jednak na przestrzeni dziejów pióra uszlachetniane były stalówkami wykonanymi ze złota, palladu czy tytanu. Również dziś najbardziej ekskluzywne pióra posiadają stalówki z 18-sto karatowego złota. Wątpliwość budzi odporność na ścieranie tego stosunkowo miękkiego kruszcu. Problem ten rozwiązano w taki sposób, że na końcu stalówki znajduje się niewielkie zgrubienie zwane ziarnem. Jest ono zwykle wykonane z irydu, rutenu czy innego metalu odpornego na ścieranie.
Pióro – przyrząd z wyższej półki
Pióro wyparte zostało przez dużo tańsze w produkcji długopisy, a także pióra kulkowe. W obu przypadkach mamy do czynienia z przyrządem, który jest łatwiejszy w obsłudze, tańszy w produkcji, a także znacznie mniej prestiżowym. Ale wygoda jest tym, co sprawia, że jedne rozwiązania wpierają inne.
Dziś pióra wieczne używane są przez ludzi ceniących sobie piękno tych tradycyjnych przyrządów, ale także i estetykę pisma. Osoby piszące piórem zazwyczaj cenią sobie ładne pismo i przywiązują dużą wagę do tego, by ich styl był estetyczny i budził podziw, zaś długopisy postrzegają jako coś absolutnie prozaicznego, a momentami niestosownego.
Photo by Álvaro Serrano on Unsplash